Gevaarlijke zomerperikelen

LEVENSGEVAARLIJKE ZOMERPERIKELEN


Drs. Amanda van Grondelle, dierenarts, verbonden aan WHG Westerhuis Kliniek voor Gezelschapsdieren, Dalwagen 29c, 6669 CA Dodewaard; T 0488-410040; [Je moet geregistreerd en ingelogd zijn om deze link te kunnen zien.]

N.B.
Onze hand-outs worden vervaardigd aan de hand van niet alleen wetenschappelijke literatuur, maar ook van onze eigen inzichten op grond van persoonlijke ervaringen. Daarom kan de informatie voor een deel afwijken van de gangbare literatuur.

INLEIDING
Ieder jaar in de winter verlangen we weer naar die lekkere warme en zonnige zomer. Maar soms kan warm weer ook problemen met zich meebrengen. Denk maar eens aan oudere honden of honden die van nature eigenlijk niet zo goed tegen warm weer kunnen (Sint Bernhardhond, New Foundlander, Siberische Husky, etc.). Of honden met hartproblemen. Deze honden kunnen het flink benauwd hebben met langdurig extreem warm weer.
Nog afgezien van relatief milde ongemakken bij warm weer, kunnen er ook echt gevaarlijke situaties ontstaan bij warm zomerweer. En vooral in een periode waarin het een aantal weken achtereen flink warm is, zoals we momenteel meemaken. We bespreken een aantal "zomergevaren".

OVERVERHITTING
Oververhitting van een huisdier is een regelmatig voorkomende, levensgevaarlijke toestand die zeer snel kan ontstaan bij hogere omgevingstemperaturen. Helaas zijn er ieder jaar in de zomer weer gevallen van oververhitting bij honden, soms zelfs met fatale afloop….. Ook worden er ieder jaar weer knaagdieren of konijnen die in een benauwd, warm hok hebben gezeten oververhit binnen gebracht.

Hoe onstaat oververhitting?
Oververhitting ontstaat vaak doordat honden opgesloten worden in ruimtes met een slechte ventilatie, bijvoorbeeld in een auto. Zelfs op een gematigd warme dag kan dit fataal zijn. De temperatuur in een gesloten auto staande in de zon kan in minder dan 20 minuten tot boven de 49° C stijgen terwijl het buiten slechts 24° C is!!!

Honden kunnen onder deze omstandigheden binnen één uur sterven. Grote honden met een korte schedel zijn extra gevoelig. Vetzucht en een dikke vacht zijn ook risicofactoren. Ook als u stilstaat in de file en u heeft geen airconditioning kan uw hond oververhit raken!

Ook kan een oververhitting tijdens een wandeling op een warme of benauwde dag ontstaan. Een lange wandeling, intensief spelen of werken met uw hond (terwijl er geen afkoeling in het water mogelijk is) kan dan aanleiding zijn tot een oververhitting.

Knaagdieren en konijnen moeten verkoeling kunnen zoeken op een warme dag en vanzelfsprekend mogen hun hokken daarom niet volop in de zon staan.

Wat zijn de symptomen?
De verschijnselen die u kunt zien bij een oververhitte hond zijn erg hijgen, braken, diarree, sloomheid, gaan liggen tijdens de wandeling, slingerend lopen en het krijgen van een blauwe tong. De dieren kunnen in shock en uiteindelijk in coma raken. De rectale temperatuur is gestegen naar 41° tot 43° C.

Knaagdieren en konijnen zijn sloom en ademen erg snel.

Wat kunnen we er aan doen?
Een oververhitte hond is een spoedgeval. De behandeling van de hond bestaat uit het afkoelen met koel (maar geen ijskoud) water bij voorkeur in een bad totdat de lichaamstemperatuur weer bijna normaal is. De normale lichaamstemperatuur van een hond is 38° tot 39° C.

Helaas zijn we hierna nog niet altijd uit de problemen. Door de oververhitting kunnen de organen ernstig beschadigd zijn. Ernstige gevallen van oververhitting moeten na het afkoelen daarom opgenomen worden op de opnameafdeling. Deze dieren worden ter ondersteuning aan het infuus gelegd en worden verder behandeld.

De prognose is afhankelijk van de schade die de organen geleden hebben. Het lichaam kan ernstig in de problemen komen door al de weefselschade. Ondanks een intensieve behandeling kunnen de dieren alsnog op een later tijdstip overlijden.

BLAUWALGEN IN ZWEMWATER
Blauwalgen of blauwwieren zijn eigenlijk bacteriën die eruit zien als wier. Als ze gaaf zijn hebben de meeste blauwalgen een blauwgroene kleur, enkele zijn roodbruin.

Vóórkomen en risico
Blauwalgen kunnen bij warm weer in het water ontstaan. Ze komen vooral voor in zoet, stilstaand water van vijvers, maar ook in zwemplassen. Drijvend aan het wateroppervlak vormen ze een laag die op olie lijkt. Als de laag dikker wordt en de algen minder ruimte hebben, gaan ze afsterven. Blauwalg vormt dan een groenachtige, stinkende brei. Bij het afsterven produceert blauwalg giftige stoffen, die schadelijk kunnen zijn voor mens en dier. Deze komen altijd via de mond het lichaam binnen; van blootstelling via de huid is geen sprake.

Gezondheidseffecten
Vanwege de productie van giftige stoffen is blauwalg schadelijk voor de gezondheid. Gezondheidseffecten komen het meeste voor bij kleine kinderen, omdat deze tijdens het zwemmen veel water binnenkrijgen. Hetzelfde geldt voor onze honden. De verschijnselen van blauwalg vergiftiging bij mensen worden zichtbaar twaalf uur nadat er gezwommen is.
De symptomen van blauwalg vergiftiging zijn nogal uiteenlopend: hoofdpijn, huiduitslag op armen of benen, maagkramp, misselijkheid, braken, diarree, koorts, een pijnlijke of rode keel, oorpijn, oogirritaties, lopende neus of gezwollen lippen. De verschijnselen houden ongeveer vijf dagen aan en verdwijnen vanzelf.
Bij de honden kunnen de verschijnselen wat erger zijn, in ernstige gevallen kunnen zij zelfs na een halve dag overlijden. Belangrijk is het volgende: laat uw dier niet zwemmen in stilstaande wateren. Heeft uw hond toch in verdacht water gezwommen raak dan niet in paniek maar hou uw dier goed in de gaten. Het heeft geen zin om de dieren te laten braken. Ook bijvoorbeeld NORIT helpt niet. Wanneer het dier toch snel ziek wordt raadpleeg dan uw dierenarts. Helaas kan ook de dierenarts niet alles oplossen. Zieke dieren worden aan het infuus gelegd en kunnen slechts symptomatisch ondersteund worden.
Dus: om problemen te voorkomen adviseren wij u sterk om dieren niet in stilstaand water te laten zwemmen. Laat u uw hond toch zwemmen let dan op de olieachtige materie op het wateroppervlak.

BOTULISME BIJ DE HOND


Botulisme is een ziekte, veroorzaakt door het opnemen van neurotoxines van de bacterie Clostridium botulinum. Elke (warme) zomer zien we deze ziekte bij wilde (water)vogels, zeker als het een warme zomer betreft; de ideale omstandigheden voor aanmaak van het gif door de bacterie is namelijk een watertemperatuur tussen de 20 en 25 gr. C. in combinatie met een eiwitrijke en zuurstofarme omgeving. Dit zorgt dat elk ondiep, stilstaand water in de zomer een potentiële infectiebron vormt.

Terminologie
Het botulisme gif blokkeert het contact tussen de zenuwen en de spieren met verlammingen als gevolg. Deze verlammingen kunnen enkel het maagdarm stelsel treffen, maar ook het hele lichaam verlammen. De meeste vormen van Botulisme ontstaan door het opnemen van het neurotoxine door de hond, bij andere diersoorten zijn gevallen beschreven waarbij de bacterie zich in het dier vermenigvuldigde en daar de toxines vormde. Bij de hond is dit nog niet gedocumenteerd. Hier spreekt men dus beter van voedselvergiftiging dan van een infectie.

Besmetting
Watervogels besmetten zich bij het zoeken naar voedsel. Bij het eten van voedsel krijgen zij sporen van de bacterie binnen, bijvoorbeeld uit besmette dierlijke resten zoals kadavers van vissen of van dode soortgenoten. Zodra er dode vogels in het water liggen is er een exponentiele groei van de bacterie. Deze bacterie gaat het neurotoxine produceren dat in het water terecht komt. Honden kunnen de ziekte krijgen tijdens het zwemmen in besmet water. Zij worden ziek doordat ze water inslikken met hierin het neurotoxine. Daarnaast kunnen honden, en overigens bijna alle andere dieren, ziek worden door het eten van besmette kadavers.

Er wordt onderscheid gemaakt in verschillende types botulisme toxines. Niet elke diersoort is gevoelig voor hetzelfde type. Bij de hond gaat het voornamelijk om het type C neurotoxine.

Klinisch beeld
Tussen de 3 en 7 dagen na het inslikken van de toxines beginnen de symptomen van de ziekte. Soms zijn er geen symptomen, maar sterven de dieren zonder eerst ziek te worden. Vaker zien we bij honden eerst maagdarm problemen ontstaan zoals braken, misselijkheid en diarree. Daarnaast zien we een stijve gang, zwakte in de spieren en hierdoor verminderde reflexen. Vaak wil of kan het dier niet meer drinken en eten. In ernstige gevallen zal het toxine alle spieren uiteindelijk verlammen en treedt sterfte op door ademstilstand.

Diagnose
De diagnose botulisme is lastig te stellen. In principe moet elk dier met progressieve zenuwverschijnselen zoals zwakte van de ledematen, kauw- en slikproblemen verdacht worden. Het is belangrijk na te gaan of het verdachte dier gezwommen heeft in stilstaand water, in de zomer en of het eventueel kadavers gegeten kan hebben. Als het mogelijk is kan een monster van het water of een stukje van het opgegeten kadaver opgestuurd worden om te onderzoeken op aanwezigheid van botulisme toxine. Ook kan het bloed, de ontlasting of braaksel onderzocht worden op aanwezigheid van het toxine.

Behandeling
Er is geen specifiek tegengif voor botulisme. Behandeling is dan ook niet echt mogelijk. Het enige dat gedaan kan worden is de patiënt ondersteunen tot het toxine uit het lichaam is verdwenen. Mogelijk is infuus nodig en sondevoeding.

Als de hond niet te erg aangetast is kan spontane genezing optreden. Matig aangetaste patiënten kunnen overleven mits voldoende intensieve zorg. Als er te zware verlammingen optreden zal het dier sterven aan de gevolgen hiervan.

Vóórkomen en voorkómen
De ziekte komt in de hele wereld voor. Er zijn verschillende typen botulisme toxinen, type A t/m F. Ze zijn niet allemaal even gevaarlijk. Voor de mens zijn de typen A, B en E gevaarlijk, voor andere zoogdieren vooral de types C en D. Bij de hond wordt vooral type C geassocieerd met ziekte. Dit type toxine is vreemd genoeg ongevaarlijk voor de mens. De ziekte komt vooral voor in de zomer (hoge temperatuur) en wordt vooral gezien wanneer er zich dode dieren in water bevinden.

Zoals eerder gesteld is de ziekte niet goed te genezen. Dit betekent dat het gezegde 'voorkomen is beter dan genezen' bij botulisme zeker opgaat. Het is verstandig uw dieren in de zomer, met name op erg warme dagen, niet te laten zwemmen in ondiep stilstaan water. Met name wanneer er zich dode dieren (vissen of watervogels) in het water bevinden is het risico op botulisme aanwezig.

MADEN
Maden zijn larven van (blauwe) vliegen die normaliter kadavers opeten. In warme zomers zijn er meer van dit soort vliegen en dan komt het nogal eens voor dat onze levende huisdieren er het slachtoffer van worden.

Risico's
Hoe minder een dier beweegt, hoe groter het risico dat een vlieg de kans krijgt om eitjes te leggen in de vacht van dat dier. Dus bijvoorbeeld de oudere langharige hond die zich vanwege de warmte nauwelijks beweegt overdag, maar ook het konijn dat zich niet zo lekker voelt.
Ontstoken wonden of ontlasting in de vacht maken het nog wat aantrekkelijker voor vliegen om eitjes te leggen. Let dus goed op bij wonden of bij (langharige) dieren met diarree, waarbij de ontlasting in de vacht blijft hangen.

Gevolgen
De vliegeneitjes komen binnen 1-2 dagen uit en worden dan larfjes (maden). Deze maden voeden zich met dierlijk materiaal/weefsel. Ze vreten zich in rap tempo door de huid naar binnen en kunnen zo grote vieze wonden veroorzaken.
Het dier zal door de pijn, de ontsteking en het afsterven van weefsel zich snel ziek gaan voelen. Vooral kleinere dieren kunnen vrij snel in shock raken en uiteindelijk zelfs doodgaan.

Behandeling
De behandeling bestaat uit het schoonmaken van de wond, het bestrijden van de maden (dit kan bijvoorbeeld door wassen met een antiparasitaire shampoo, maar ook door middel van een injectie met Ivermectine) en het behandelen van de ontsteking met behulp van pijnstillers en antibiotica.
Verder is het natuurlijk zaak om de oorsprong van het probleem (klitten, diarree, ontstekingen aan de huid) aan te pakken.

Voorkómen
Zorg bij konijnen voor een schoon hok, vermijd voedingsmiddelen die diarree kunnen veroorzaken (teveel bladgroenten bijvoorbeeld, maar ook teveel krachtvoer en te weinig hooi). Verwijder eventueel aangekoekte ontlasting uit de vacht van hond, kat of konijn.
Scherm konijnenhokken af met vliegengaas, of bestrijdt vliegen met speciale lampen of plakstrips.

Borstel langharige dieren regelmatig en controleer de huid op open plekken of ontstekingen. Eventueel kunt u langharige dieren ook laten scheren in de zomer.

Wees alert op vieze luchtjes bij huisdieren, die zijn vaak een teken aan de wand!



Bron

Wees wijs met uw hond bij warm weer

Een mooie zomer? Heerlijk voor mens en dier! MAAR...
.Hoewel veel honden het heerlijk vinden om binnen of buiten in de zon te liggen kan warmte ook gevaar met zich meebrengen en soms zelfs de dood tot gevolg hebben.

HONDEN transpireren NIET
De hond kan niet transpireren zoals de mens. Hij heeft vrijwel geen zweetklieren. Warmte kan hij slechts afvoeren via zijn tong (hijgen) en via zijn voetzolen. Hij is dus niet gediend van al te hoge temperaturen. Teveel zon (voor dier én mens slecht) kan een zonnesteek veroorzaken, te grote hitte kan tot een coma of zelfs de dood leiden.

HONDEN dragen geen SCHOENEN
Menig onwetende hondenliefhebber denkt bij warm of zonnig weer zichzelf en zijn hond een plezier te doen door eens lekker te gaan fietsen en de viervoeter naast de fiets te laten draven. Niet alleen kan dit snel leiden tot een onverantwoordelijke stijging van de lichaamstemperatuur van de hond, maar het warme asfalt, steen of beton is ook nog op een andere manier funest. We vermeldden al dat de hond behalve zijn tong alleen via zijn voetzolen warmte kan afvoeren. Deze zijn bij warm weer dan ook altijd vochtig. Als u hem nu hiermee over een warm wegdek laat lopen, dan ontstaat heel snel een forse blaarvorming, die zeer pijnlijk is en die dagenlang kan aanhouden. Als u de hond over grotere afstanden wil laten lopen, doe dat dan in een niet te hoog tempo, en zeker niet over een warm wegdek, maar over gras (waarbij het vanzelf spreekt dat de hond op langere afstanden getraind moet zijn). Is dat niet mogelijk, laat de hond dan thuis, op een koele plaats uiteraard.

De AUTO als BROEIKAS
Het achterlaten van een hond in een auto bij warm of zonnig weer kan rampzalige gevolgen hebben. Zelfs als de auto in de schaduw staat en de ramen enigszins geopend zijn, wordt het binnen al gauw onverdraaglijk warm en benauwd. Staat de auto in de volle zon, dat is dat helemaal snel gebeurd: de temperatuur kan dan gemakkelijk oplopen tot 50 à 60 graden Celsius. Uw hond zit dan levend opgesloten in een broeikas. Hijgen zal onvoldoende zijn om af te koelen en al snel zal zijn lichaamstemperatuur stijgen tot gevaarlijke hoogte. Hij zal uiteindelijk buiten bewustzijn raken. Als tijdig wordt ingegrepen kan hij het overleven, hoewel het gevaar dan bestaat dat hij schade aan hersenen of nieren heeft opgelopen. Overigens kan het ook buiten het zomerseizoen aardig warm worden in een auto die in de zon staat. Dit zal niet direct leiden tot levensbedreigende situaties, maar kan zeer onaangenaam en schadelijk voor uw hond zijn. Zo is het ook in het vroege voorjaar oppassen geblazen!

Indien u met warm weer een auto aantreft waarin een hond duidelijk voor langere tijd is achtergelaten, kom dan in actie. Probeer de eigenaar op te sporen of grijp zelf in, als de situatie kritiek is. Desnoods slaat u een ruitje stuk om de hond te kunnen bevrijden. Als hulp te laat komt, zal de hond het niet overleven.

EERSTE HULP
Wanneer u een hond aantreft die ten gevolge van hitte versuft of bewusteloos is, moet u hem zo snel mogelijk zien af te koelen. Verplaats hem naar een koele plek en giet koud water over hem heen, of bedek hem met een natte doek (niet te lang, hierdoor kan de hond weer onderkoeld raken!). Als hij dit 'avontuur' overleeft, laat hem dan in ieder geval even onderzoeken door een dierenarts, voor het geval hij een beschadiging aan inwendige organen zou hebben opgelopen. Symptomen hiervan kunnen zich voordoen in de vorm van niet-eten, braken en diarree.


TIPS bij WARM of ZONNIG WEER
 Laat uw hond nooit lange tijd in de zon of in de warmte (dus ook niet in de auto!) liggen of zitten. Hij moet altijd de mogelijkheid hebben een koele plek op te zoeken. Zorg voor voldoende fris drinkwater. Beperk de lichaamsbeweging van uw viervoeter. Laat hem niet te uitbundig, of te lang achter een bal of stok aanrennen.
 Neem uw hond niet mee naar strand of recreatieterreinen e.d. tenzij hij daar op een beschaduwde plaats kan liggen, regelmatig in het water kan afkoelen en steeds over fris drinkwater beschikt.
 Net als bij de mens het geval is heeft de oudere hond nog meer te lijden van warmte dan zijn jongere soortgenoten. Houd uw bejaarde Tommy, Spot of Astra op warme dagen dus lekker koel.
 Neem uw hond liever niet mee naar zuidelijke streken. Urenlange ritten in warme auto's en tropische temperaturen zijn een kwelling voor uw huisdier. Hete stranden zijn geen plaats voor honden, nog afgezien van het feit dat in veel landen voor hen de toegang daar 's zomers verboden is, en dat u in zuidelijke landen beducht moet zijn voor besmetting van uw hond met gevaarlijke ziekten. De plaatselijke honden zijn vaak wel tegen deze ziekten bestand, maar onze honden echt niet! Deze ziekten, die vooral voorkomen in het Middelandse Zeegebied, kunnen dodelijk zijn voor uw hond.
 Wees voorzichtig met sloten en vijvers waar uw hond graag in zwemt. Als u dode watervogels of vissen signaleert, moet u voorkomen dat uw hond in het water gaat, of ervan drinkt. Bovendien moet u altijd zorgen dat uw hond goed is ingeënt tegen de ziekte van Weil (leptospirosis). Deze ziekte wordt vooral via stilstaand water verspreid.

WEES WIJS MET UW HOND BIJ WARM WEER!

Laat uw hond bij temperatuur van 15 C of hoger
NOOIT zomaar in de auto achter!