Koorts

De temperatuur van het lichaam van een zoogdier wordt zeer nauwkeurig geregeld.
Of je nu in de vrieskou of in een tropisch warme omgeving vertoeft, maakt niets uit, de temperatuur van het binnendeel van het lichaam zal vrijwel constant blijven.
Deze temperatuur is het beste rectaal te meten.
De isolerende huid en vetlaag worden zo buiten beschouwing gelaten.

Bij de normale gezonde hond in rust zal de rectale temperatuur tussen de 37,0 en 38,0 C bedragen.
In vergelijking met de mens dus ietsjes hoger.
Als de temperatuur boven de normale waarde uitstijgt, spreken we van koorts.

In verreweg de meeste gevallen,is koorts het gevolg van een infectie.
De ziektekiemen (meestal bacteriën en virussen, maar ook allerlei andere levende organismen zoals protozoa, gisten en schimmels) komen dan in zulke grote aantallen in het lichaam voor dat het slachtoffer hiertegen gaat protesteren.
Je voelt je dan ziek, de afweersystemen gaan de strijd aan met de ziekteverwek kers met onder andere een temperatuursstijging tot gevolg.
Koorts is dus geen ziektebeeld, maar een van de symptomen van een infectieziekte.
Wanneer er een locaal ontstekingsproces aanwezig is (denk aan een abces) hoef je je helemaal niet ziek te voelen, terwijl er op die plaats wel degelijk een temperatuursverhoging waarneembaar is.
Op die plaats is het lichaam zeer actief bezig de boosdoeners te ver-nietigen.
Je spreekt nu niet van koorts, hoewel de reactie dus hetzelfde is.
Zo'n locaal ontstekingsproces kan trouwens wel erg pijnlijk zijn, waardoor het slachtoffer zich toch niet al te prettig zal voelen.
Een iets uitgebreidere, gelocaliseerde ontsteking is bijvoorbeeld een baarmoederontsteking.
De patiënte hoeft nog geen duidelijke klachten te vertonen, maar zij is toch bezig het probleem aan te pakken. Niet ziek dus en nog geen koorts.
Pas wanneer het ontstekingsproces uit de hand gaat lopen krijgt zij er last van.
De ziekteverwekker bevinden zich in dit geval tesamen met de afvalstoffen (pus) in de holte van de baarmoeder. Dit wordt door het lichaam als buitenwereld beschouwd, met als gevolg dat afweerreacties moeilijk en traag zullen verlopen.
Pas wanneer de wand van de baarmoeder goed aangetast wordt, zullen de diverse afweersystemen goed geprikkeld raken met als gevolg: ziek worden.
De barrière tussen buitenwereld en lichaam is doorbroken.

Een tweede oorzaak van het oplopen van de basale lichaamstemperatuur is pijn.
Door een sterke pijnprik-kel komen bepaalde stoffen in het bloed vrij, waardoor de temperatuur zal stijgen.
Ook ingeval van erge stress kan dit gebeuren.
Als voorbeeld: een hond in de spreek kamer die zich absoluut niet wil laten onderzoeken.
De opwinding kan soms zo groot zijn dat de temperatuur enkele tienden van graden kan stijgen.
Als zijn of haar normale temperatuur al zo'n 39 C was, kan je in deze situatie, wanneer het lukt, al snel een halve graad verhoging meten.
Zodra de stress verdwenen is, zakt de temperatuur weer naar een normale waarde.
Bij een opgewonde patiënt zal ik als eerste de temperatuur opmeten, dit om miswijzingen te voorkomen.

De derde zeker niet te onderschatten oorzaak van een te hoge temperatuur is oververhitting.
Als het lichaam niet in staat is het surplus aan warmte kwijt te raken (denk aan zweten, hijgen, in water springen etc.) zal de lichaamstemperatuur stijgen.
Als bekend voorbeeld wil ik in dit verband de hond in de afgesloten auto noemen.
Zon op de ruiten, geen ventilatie, geen koel drinkwater, kortom een woestijnklimaat.
De temperatuur in de wagen kan boven de 50 C oplopen.
Dit houdt geen dier lang uit.
Hetzelfde geldt bij extreme spierarbeid.
Hierbij komt zoveel warmte vrij dat de lichaamstempe-ratuur zal stijgen.
Denk hierbij aan een forse fietstocht met de hond in de zon.
Af en toe rusten en water laten drinken of zelfs laten zwemmen voorkomt dit probleem.
Wanneer de lichaamstemperatuur boven een bepaalde grens komt (+ 42C) zullen de lichaamseiwitten onontkoombaar gaan veranderen.
Dit is hetzelfde proces als wat er bij het schiften van melk gebeurd.
Deze veranderingen zullen dan ook spoedig de dood tot gevolg hebben.
Bij emstige oververhitting moet je zo snel mogelijk voor afkoeling zorgen.
Water over de vacht of zelfs alcohol(spiritus) wat door een snelle verdamping warmte aan het lichaam zal onttrekken, geeft dan de levensreddende verkoeling.